İyonik Selenyum – EMİBA | Sağlıklı Yaşam

Selenyum vücudunuzdaki işlevlerde rol oynar, ancak bu eser elementi kendimiz yapamayız - yani her gün diyetlerimiz veya takviyelerimizle yeterli selenyum almak gerekir.

Sağlığa yararlarının çoğu, glutatyon peroksidaz denen de dahil selenoproteinler adı verilen selenyum içeren proteinler tarafından sağlanmaktadır.

Selenyum, kendimiz üretemediğimiz bir eser element ve temel mineraldir.
Bu mikro besin bizim endokrin, bağışıklık ve kardiyovasküler sistemlerde yer almaktadır.
Vücudumuzda işlevleri yerine getiren birçok proteinin çalışması için selenyuma ihtiyacı vardır.
Selenyum eksikliği yorgunluk ve beyin sis gibi nonspesifik belirtilere neden olabilir.
Aynı zamanda kısırlık gibi ciddi sorunlara da yol açar ve hatta enfeksiyon kaparsanız bazı virüslerin etkisini artırabilir.
Selenyum kan düzeyleri takviyeleri veya gıda kaynakları ile düzeltilebilir.

Selenyum durumu bir bölgeden diğerine büyük farklılıklar gösterir. Çünkü yiyeceğimizin selenyum içeriği, bu mineralin ne kadarının büyüdüğü toprakta olduğuna göre belirlenir. Amerika Birleşik Devletleri’nin bazı bölgelerinde selenyum açısından diğerlerine göre daha zengin toprak vardır, ama Avrupa Amerika’dan daha düşük selenyum düzeylerine sahiptir. Topraktaki selenyum azlığı, bu nedenle selenyum eksikliği ihtimali, Doğu Avrupa , Çin, ve Yeni Zelanda’da daha yaygındır (Shreenath, 2019). Yeni Zelanda örneğinde,bu durum, ülkenin yüksek selenyumlu buğday ithal etmeye başlamasından sonra değişti (Office of Dietary Supplements, 2019). Finlandiya da benzer bir yaklaşım sergiledi ve gübresine selenyum eklemeye başladı.

Topraktaki selenyum eksikliği çiftlik hayvanlarını bile etkileyebilir. Selenyum ve E vitamini eksikliği ile koyun, keçi ve sığırlarda kasların oksidatif hasardan dejenere olduğu beyaz kas hastalığı adı verilen bir durum gelişebilir.

Dünya çapında 500 milyon ile 1 milyar arasında insan selenyum eksikliğine sahiptir (Shreenath, 2019).

Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da, selenyum eksikliği çok nadirdir, ama daha yüksek risk altında olan insanların grupları vardır. Diyalize giren insanların yanı sıra HIV ile yaşayanların da eksikliğini geliştirme ihtimalleri daha yüksektir. Crohn hastalığı ve çölyak hastalığı gibi mide-bağırsak rahatsızlıkları da insanların ihtiyaç duydukları selenyum emilimini zorlaştırabilir.

Selenyum eksikliğinin belirti ve bulguları

Peki selenyum eksikliği olan bir birey ne yaşar? Eğer eser miktarda minerali yeterince almıyorsanız, bazı belirtilerle karşılaşabilirsiniz. Herkes farklıdır, ancak, selenyum eksikliğiniz olabilir ve belirtilerin bazılarını gösteriyor olduğunuzu bilmek önemlidir. Ayrıca, selenyum eksikliği kendi başına tipik belirtiler veya hastalığa neden olmaz. Aşağıdakilerden herhangi birinin oluşması için, genellikle ek baskılar (ek beslenme eksiklikleri gibi) vardır.

Yorgunluk

Bu spesifik olmayan belirti, ne yazık ki, bir dizi mineral eksikliklerinde oldukça yaygındır. Sık sık selenyum eksikliği ile bildirimektedir, ve bu mineralin normal tiroid fonksiyonunuzda oynadığı rolle de ilgili olabilir.

Sisli zihinsel durum

Selenyum alımınız eksikliğe neden olacak kadar düşükse zihinsel sis olabilir. Bu belirti de spesifik değildir, ancak doktorunuzun diğer belirtilerle birlikte düşünüldüğünde teşhis etmelerine yardımcı olabilir. Araştırmacıların daha fazla araştırma gerekli olduğunu söylemelerine rağmen bir çalışmada, düşük selenyum düzeylerinin, yaşlı yetişkinlerin bilişsel testlerde daha zayıf işlevleri ile ilişkili olduğu belirlenmiştir (Shahar, 2010).

Zayıflamış bağışıklık sistemi

Düşük selenyum düzeyleri sizi bulaşıcı hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirebilir ve hatta diğer zararsız patojenleri yaşamı tehdit eden hastalıklara dönüştürebilir. Araştırmacılar, bunun Çin’in selenyumda özellikle eksik olduğu bir bölgeyi etkiledikten sonra dikkat çeken Keshan hastalığında meydana geldiğine inanıyorlar. Bu hastalığa coxsackievirus (el, ayak ve ağız hastalığından sorumlu virüs) ile birlikte selenyum eksikliği neden olur. Araştırmalar, selenyum eksikliğinin virüsün kardiyotoksisiteye neden olma yeteneğini güçlendirdiğini ortaya koymuştur, bu durum kalp kasında kan akışını tehlikeye atabilecek hasara yol açabilir (Levander, 2000).

Saç dökülmesi

Tiroid hormonu saç büyümemizde ve yenilenmesinde önemli bir rol oynar (Gutkind, 2015). Selenyum olmadan tiroid hormonu üretimi yavaşlar (Ventura, 2017). Saç köklerindeki hücreler tiroid hormonundaki bu düşüşe yanıt verir ve saçlarınız normalden daha hızlı dökülebilir.

Kas güçsüzlüğü

Kasları düşündüğümüzde, öncelikle iskelet kaslarımızı düşünür ve kalp kaslarımızı unuturuz. Düşük selenyum düzeyleri olan hastalarda halsizlik, ağrı ve yorgunluğa neden olan iskelet kası bozuklukları bildirilmiştir (Chariot, 2003). Ama selenyum eksikliğinin de kalp kaslarını etkilediği bilinmektedir, Keshan hastalığı durumunda olduğu gibi. Kas güçsüzlüğü de parenteral beslenme alan hastalarda olabilir (onlar bir IV ile “beslenen” beslenme konum, tamamen sindirim sistemi atlayarak) çünkü sıvı beslenmede bu mikro besin düşük olma eğilimindedir (Baptista, 1984).

Kısırlık

Bu mikro besin eksiklikleri tek başına kısırlık ile ilgili sorunlara neden olmaz ama aynı zamanda bir kadın hamile kalabilirse ise gebelik sırasında sorunlara da yol açabilir. Selenyum düzeyleri ile doğurganlık arasında bir ilişki vardır, ancak gebeliğin erken evrelerindeki düşük selenyum seviyeleri düşükle, düşük doğum ağırlığı ve fetüsün bağışıklık ve sinir sistemlerinin zarar görmesi ile de ilişkilidir (Pieczyńska, 2015).

Selenyum eksikliği tanısı

Selenyum eksikliği tanısı son selenyum alımını gösteren bir kan testi ile yapılabilir. Saç veya tırnak örnekleri de uzun vadeli selenyum durumu daha iyi bir gösterge verir alınabilir. Sağlık profesyonelinizin yapabileceği bir diğer test de, selenyumun çalışmasını gerektiren glutatyon peroksidaz veya diğer selonoproteinlerin seviyelerini test etmektir.

Selenyum eksikliğinin tedavisi

Düşük selenyum düzeltilmesi beslenmedeki alımının artırılmasını, selenyum takviyesini, ya da ikisini birden gerektirir. Eğer Selenyum eksikliği çok ciddi seviyede ise genellikle sağlık profesyonelleri tarafından sodyum selenit veya l-selenonitle yapılan Selenyum takviyeleri kullanılabilir. Bunun yanı sıra, bir multivitamin almak veya diyete selenyum içeren gıda kaynakları eklemek selenyum serumunu sağlıklı bir seviyeye getirmek için yeterli olabilir.

Selnometiyonin içeren % 90 biyo-kullanılabilir bir Selenyum formu olan Selenyum bitki kaynakları da vardır. (Sheenath, 2019).
Et, deniz ürünleri ve süt ürünlerinin tümü iyi kaynaklar olmasına rağmen, veganlar diyetle ilgili referans alımlarını yalnızca gıda yoluyla karşılamakta zorlanabilirler. Ama bir kez selenyum düzeyleri tekrar sağlıklı bir aralık içine girdiğinde, haftada birkaç kez bir Brezilya fındığı (bu eser mineralin en güçlü gıda kaynağı) onları sabit Selenyum seviyesinde tutmak için yeterli olabilir. Selenyum en iyi gıda kaynakları hakkında buradan daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Bireysel ihtiyaçlarınızı belirlemek için mutlaka bir sağlık uzmanı ile konuşmalısınız. Bazı insanlar için sağlıklı selenyum seviyelerine sahip olmak ve potansiyel olarak eksiklikleri daha hızlı düzeltmek daha da önemlidir. Buna tiroid nodülleri, Graves hastalığı, bağışıklık sistemi zayıflamış veya kanser gibi tiroid hastalıkları olan insanlar da dahildir.

Sağlık uzmanınız dozaj ve takviye konusunda önerilerde bulunduğunda, size verilen tıbbi tavsiyelere uyun. Selenyum için optimal günlük alım aralığının diğer minerallere göre daha dar olduğu unutulmamalıdır. Düşük alımı olanlar için takviye faydalı olabilirken, takviye normal veya yüksek alımı olanlarda sorunlara neden olabilir. Selenoz veya selenyum toksisitesi tehlikelidir ve saç dökülmesi, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilere neden olabilir.

Kaynakça